گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌های آنها حاوی ماده مؤثره است. این ماده که کمتر از 1٪ وزن خشک گیاه را تشکیل می‌دهد، دارای خواص دارویی مؤثر بر موجودات زنده است.گیاهان دارویی عرصه‌ای درآمدز هستند که می‌توانند باعث اشتغالزایی برای بسیاری از علاقمندان به این عرصه شوند.هستند بسیاری از جوانان که در عرصه فعالیت می‌کنند و پول خوبی به جیب می‌زنند. محمد اکبری یکی از فعالان اقتصاد مقاومتی در عرصه گیاهان دارویی است که با توجه به آشنایی قبلی خود در زمینی به مساحت 3000 متر مربع در شهرستان هشتگرد مشغول کشت گیاهان دارویی به لیمو و آلوئه ورا است.

*درکشور چین 100 میلیون نفر به کار گیاهان دارویی اشتغال دارند

شناخت مواد دارویی مورد استفاده مصریان قدیم از روی پاپیروس‌های مقدسی که از آنان به جای مانده است، میسر می‌باشد. با ارزش‌ترین این پاپیروس‌ها «پاپیروس اسمیت» است. مصریان تقریباً از همه قسمت‌های گیاه استفاده می‌کردند. طب بابل توسط الواح کوچکی که نام داروها را به خط میخی روی آن‌ها نوشته‌اند بر جای مانده است. گیاه‌شناسی در ایران قبل از اسلام نیز سابقه طولانی داشت. در اوستا بارها از «اورورو بیشه زو» (گیاه درمانی) ستایش شده است.

در طب یونانی نیز دمنوش کاربرد داشته است. بقراط (460–377 قبل از تاریخ) ارتباط میان شکل گیاهان و بیماری‌های قابل درمان توسط آن‌ها به نام تئوری امضاها را مطرح کرد.

میلیونها نفر از مردم جهان در زمینه کشت، برداشت، فرآوری و سایر جنبه‌های گیاهان دارویی فعالیت دارند، بطوریکه فقط درکشور چین 100 میلیون نفر به کار گیاهان دارویی اشتغال دارند.

هم اینک حدود 100 شرکت بزرگ و برتر در دنیا در صنعت داروسازی فعالیت دارند و در کشور ما هم 46 کارخانه تولید گیاهان دارویی فعالیت می‌کند. وجود 11 اقلیم از 14 اقلیم شناخته شده جهان در ایران، شرایط مساعدی برای کشور پهناور ایران به لحاظ بهره مندی از اکولوژیک منحصر به فرد فراهم کرده که این شرایط زمینه رشد و نمو گیاهان دارویی را مساعد کرده است .از 200 هزار گونه گیاه دارویی شناخته شده در جهان ، بیش از 90 درصد در ایران وجود دارد و سالانه 20 هزار تن گونه گیاهان دارویی در کشور تولید می‌شود.جوقاسم، پیچک، گشنیز، نعناع، قره داغ، بنه، بارهنگ، آویشن، سماق، نسترن، سنبل الطیب و ترشک مهمترین گیاهان دارویی کشور است.

*صادرات انواع گیاهان دارویی به دیگر نقاط جهان است

ایران یکی از کشورهای صادر کننده انواع گیاهان دارویی و صنعتی به دیگر نقاط جهان است و بر اساس اعلام کارشناسان، سالانه تا 4 هزار تن محصول گیاهان دارویی و خوراکی به ارزش 8 میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر می‌شود .اگر چه در نیم قرن گذشته استفاده از داروهای شیمیایی و سنتزی به شدت رواج یافته ، ولی به سرعت آثار زیان بار آنها سبب گرایش مجدد به گیاهان دارویی شده است.براساس آمار سازمان بهداشت جهانی ، بیش از 80 درصد از مردم دنیا برای درمان انواع بیماری‌ها از 200 گونه گیاه دارویی متداول استفاده می‌کنند. هم اکنون بیش از 340 قلم دارو، 60 قلم ترکیبات آرایشی و همچنین 14 قلم دارو برای مصارف دامپزشکی با منشاء گیاهی ، بوسیله 41 شرکت داروسازی گیاهی در کشور تولید می‌شود.

کارشناسان معتقدند داروهای گیاهی فعل و انفعال شیمیایی ندارند ، سازگاری بهتری با بدن داشته و عوارض ناخواسته ندارند و ارزانتر از داروهای شیمیایی هستند، در نتیجه با استقبال گسترده مردم برای درمان‌های سنتی روبه‌رو شده‌اند به طوریکه میزان فروش گیاهان داروئی که در عطاری‌ها عرضه می‌شود، صدها برابر فروش داروهای عرضه شده در داروخانه‌ها است .

از دیگر نقاط قوت توسعه صنعت گیاهان دارویی درکشور، وجود امکانات مناسب تحقیقاتی در دانشکده‌های داروسازی و حضور متخصصان مختلف در زمینه‌های مرتبط با صنعت گیاهان دارویی است، به طوریکه یکی از بهترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری داروسازی کشور همین صنعت است.

آغاز کاربرد وسیع گیاهان دارویی ، رونق و گسترش آن در کشورهای شرقی بخصوص در دورهٔ اسلام به زمانی که شرق به کارها، نوشته‌ها و ترجمه‌های آثار بقراط، جالینوس و کتاب‌های دیوسکوریدوس و پلینیوس و دیگران دسترسی یافت، مربوط می‌شود. زیرا کارها و آثار این دانشمندان یونانی مستقیماً از طریق شام و شرق رسید و در اوایل قرن سوم میلادی در بیت‌الحکمه به عربی ترجمه شد.

در ایران حدود 8000 گونه گیاهی موجود است که از این تعداد 2300گونه جزء گیاهان معطر و دارویی هستند و از این تعداد 450 گونه در عطاری‌های ایران به فروش می‌رسد.

*30 میلیون وام بسیج سازندگی کمکم کرد/من از کارمندی فرار کردم

اکبری بیان می کند: از بسیج سازندگی 30 میلیون وام گرفتم که این وام موتور محرک من در کارم بوده است. زمینی که بدون استفاده مانده بود را برای کشت آلوورا و به لیمو استفاده کردم. در این زمین پدرم صیفی جات می‌کاشت و من فکر کردم که بهتر است گیاهان دارویی بکارم چرا که درآمدش بیشتر از صیفی جات خواهد بود.

وی ادامه داد: حتی پسرم را هم سر زمین می‌آورم تا از نوجوانی با اقتصاد مقاومتی و کار آشنا شود و لذت پول درآوردن با تلاش و زحمت خودش را بچشد. فرزندم باید طوری تربیت شود که پشت میز نشینی را تنها راه امرار معاش خود نداند. دوست ندارم فرزندم ساعت 7 صبح به سرکار برود و ساعت 2 بیاید به خانه باید کارآفرین شود تا چرخ اقتصادی کشورش را بهتر بچرخاند. متاسفانه جوانان جامعه بدعادت شده‌اند و دنبال پشت میز نشینی هستند می‌خواهند فقط خودکار به دست باشند. اگر این کارهای اداری نبود جوانان ما چگونه امرار معاش می‌کردند؟ باید جوانان به وسط گود بیاین و خودشان کارآفرین شوند.

*تفاوت بین گیاهان دارویی و داروی گیاهی

گیاهان دارویی شامل قسمت هایی از گیاه است که بعد از خشکاندن، بدون ایجاد هرگونه تغییری در مغازه‌ها و عطاری‌ها به فروش می‌رسد. گیاهان دارویی مثل زیره، رازیانه، هل یا دارچین گیاهانی هستند که برخی خواص درمانی آن‌ها که عمدتاً بی ضرر یا کم ضرر هستند، ثابت شده است اما داروهای گیاهی نتیجه تبدیل بعضی از گیاهان به دارو در کارخانه‌های داروسازی طی فرآیندی خاص هستند. عطاری‌ها تنها حق فروش گیاهان دارویی را دارند، گیاهانی که تعداد شان مشخص است و طی سالیان دراز فواید و بی عارضه یا کم عارضه بودن شان به اثبات رسیده است.

*تولید و فروش گیاهان دارویی

نزدیک به 2300 گونه از گونه‌های گیاهی ایران در ردیف گیاهان دارویی و معطر قرار دارند. از این تعداد گونه گیاهی، 450گونه، جزو گیاهان دارویی به شمار می‌آیند و تعدادی از آنها در عطاری‌هابه فروش می‌رسند اما در اثر دگرگونی‌های زیست‌محیطی بتدریج از تعداد این گونه‌های با ارزش دارویی کم می‌شود. در گذشته گیاهان دارویی از دامنه طبیعت چیده می‌شد و اغلب خودرو بودند اما امروزه با فرایند صنعتی شدن، امکان تکیه به فلور طبیعی از بین رفته و شرایط رشد و کشت این گیاهان به شکل صنعتی فراهم شده‌است. در سال‌های اخیر تعداد زیادی از گیاهان مورد استفاده در ایران کشت داده می‌شوند و برخی اقلام وارداتی هستند.

اکبری می‌گوید: به لیمو فضای خوبی برای کار کردن دارد و بازار این گیاه فعلا اشباع نشده است. فعالیت در این عرصه تا حدودی می‌تواند بیکاری را کاهش دهد در ضمن درآمد خوبی هم دارد. به لیمو مانند زعفران است یکبار کاشته می‌شود و تا چندین سال برداشت می‌شود. الان در حال حاضر به لیمو کیلویی 40 هزار توامن به فروش می‌رسد که قیمت خوبی برای این گیاه است. به لیمو بوی خوشایند لیمو را دارد و برگ‌های این گیاه بخش دارویی آن هستند که بویی شبیه بوی لیمو را دارد که برگ‌های آن در اواخر تابستان جمع می‌شودو به رنگ سبزمات است و مزه‌ای تند و کمی تلخ دارد. برای درمان سوء هاضمه، نفخ، سردردهای یک طرفه، دردهای عصبی، سرگیجه و علائم سرماخوردگی استفاده می‌شود بعلاوه در تقویت حافظه و ایجاد آرامش نیز مفید است.

*با آلوئه ورا سالم بمانید

آلوئه ورا ( آلوورا ) یا صبر زرد گیاهی است علفی و چند ساله با برگ‌های ضخیم، گوشتی و دراز. حاشیه‌ برگ‌های آن کمی پیچ و خم‌دار و دارای تیغ است. گیاه آلوورا در درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید است مثلا در درمان بیماری دیابت، صرع،اگزما، کلیوی، زخم معده، سرطان، سوء هاضمهف اسهال خونی، آسم، یبوست، زخم روده‌ها و بیماری کبدی بسیار موثر است. متاسفانه مردم ما با آلوئه ورا بسیار ناآشنا و نامانوس هستند در صورتی که این گیاه بسیار در درمان بیماری‌های حال حاضر مفید است. در اروپا الوورا طرفداران بیشماری دارد و مردم اروپا به خوبی این گیاه و خواص ان را می‌شناسند. چقئدر خوب است که ایرانی‌ها هم به استفاده از گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی روی بیاورند.

*کارمندی تنها راه پیشرفت نیست/ من از کارمندی فرار کردم تا درآمدم بیشتر شود

این فعال کارآفرین گفت:در کل برای 3 نفر نیز اشتغالزایی داشته ام که در صورت گسترش کارم توان اشتغالزایی برای افراد بیشتری را نیز دارم. خیلی دوست دارم برای جوانان اشتغالزایی کنم و به آنها ثابت کنم که کار کارمندی فقط راه پیشرفت نیست. من خودم کارمند بودم اما دیدم با کار کارمندی همیشه حقوق ثابتی دارم و جای پیشرفت ندارد. من خودم در شرکت چاپ کارمند بودم و از کار کارمندی فرار کردم. چون هم حقوقش کم بود و هم مقدارش ثابت بود. باید کارافرینی کرد.

وی ادامه داد: بعضی‌ها می‌گویند دست زیاد شده است که من اعتقادی به این مسئله ندارم و خداوند روزی رسان است. حتی اگر هم دست زیاد شده باشد باز جای کار با ایده‌های نو و ابتکارهای درامدزا وجود دارد. غیر ممکن است که تلاش بکنی اما خداوند به کارت برکت ندهد.کیفیت خوب باشد جنست روی زمین نمی ماند. باید در زمینه گیاهان دارویی به خودکفایی کامل برسیم تا جلوی واردات را بگیریم.من با 20 میلیونی که داشتم شروع کردم و 30 میلیون هم از بسیج سازندگی وام گرفتم و ماهی میانگین 5 میلیون تا 6 میلیون درآمدم است و به هر یک از نیروها هم میانگین یک و نیم میلیون می‌دهم. تولیدات ما فصلی است و رضایت‌بخش است.

*باید نگاه سطحی برخی مسئولان درباره عرصه‌های «اقتصاد مقاومتی» عوض شود

وی با اشاره به اهمیت و نقش گیاهان دارویی درعملیاتی کردن «اقتصاد مقاومتی» خطاب به مسئولان دولتی افزود: دولت می‌تواند با راه اندازی دوره‌های تخصصی از جوانان مستعد فاقد شغل و جویای کار حمایت کند.

اکبری بیان کرد: دولت می‌تواند با پرداخت تسهیلات بانکی مناسب برای خرید زمین و اجرای آبیاری قطره‌ای، اشتغال‌زایی کند و این موضوع مهم صرفه‌‌جویی ارزی قابل توجهی برای دولت به دنبال خواهد داشت. پرورش گیاهان دارویی، الگویی ارزشمند در مسیر «اقتصاد مقاومتی» درحوزه سلامت وطب سنتی است که می‌تواند از واردات بی‌رویه وغیر ضروری داروهای شیمیایی واعزام بیماران به خارج از کشور جلوگیری کند.

وی با اشاره به پایه گذاران طب سنتی در کشور بیان داشت: مصرف گیاهان دارویی موجب بهبود وضعیت سلامت مردم و در نتیجه کاهش هزینه‌های حوزه سلامت کشور می‌شود که این مساله به معرفی الگوهای اقتصاد مقاومتی کمک شایانی می‌کند.

اکبری درباره ظرفیت‌های اقتصادی گیاهان دارویی بیان کرد:مصرف گیاهان دارویی در جهان به سرعت رو به گسترش است وبه همین منظور پرورش این محصولات توجیه اقتصادی دارد و می‌تواند به عنوان الگوی مناسبی درعرصه اشتغال زایی مورد توجه وحمایت دولتمردان قرار گیرد.

وی با توجه به ویژگی‌های بارز طرح‌های کوچک و زود بازده بومی محلی افزود: باید نگاه سطحی برخی مسئولان درباره عرصه‌های «اقتصاد مقاومتی» عوض شود تا با عملیاتی شدن اقدامات حمایتی وعملی از کارآفرینان به توسعه و رونق اقتصادی منطقه کمک شایانی شود.

*درآمد اقتصادی برخی کشورهای اروپایی فقط از پرورش «گل محمدی» است

این فعال اقتصاد مقاومتی با اشاره به درآمد برخی از کشورهای اروپایی از گیاهان دارویی گفت: درآمد اقتصادی برخی کشورهای اروپایی فقط از پرورش «گل محمدی» است که با توجه به اقلیم جغرافیایی ایران، متأسفانه حمایتی از تولید کنندگان این گیاه ارزشمند نمی‌شود.

اکبری با اشاره به مقاوم بودن گل محمدی افزود: اگر چتر حمایتی دولت شامل کشت گیاهان دارویی و صنایع تبدیلی مرتبط با نیاز آن باشد، می‌توان در این عرصه اشتغال زایی فراوانی پدید آورد که خود یکی از راه‌های تحقق «اقتصاد مقاومتی» است.

وی با اشاره به خواص درمانی گل محمدی و درآمدزایی آن نسبت به سایر کشت‌های سنتی گفت: به عنوان نمونه پرورش این گل معطر و استثنایی، بهترین نوع محصول است که عمری30 ساله دارد و هر10 سال با رشد مجدد برای کشاورزان صد درصد سود آور است.

وی با اشاره به این که ایرانیان نخستین تولید کننده گلاب در جهان هستند، افزود: گل محمدی درجهان به سلطان گل وعطرمشهور است و اسانس" تام" اصلی‌ترین فراورده گل محمدی است که در اروپا به «طلای مایه» معروف است.

اکبری با اشاره به خواص گل محمدی اظهار داشت: مسهل، مقوی، قابض، ضد خارش، ضد التهاب، آرام بخش وتقویت‌کننده مغز است و برای دردهای معده، روده، گوش ، دندان و ترمیم زخم دهان واز عصاره گلبرگ آن به عنوان تب بر و همچنین رفع بی‌خوابی و درمان تهوع استفاده می‌شود.

این کارآفرین اقتصاد مقاومتی با اشاره به خواص گیاه رزماری افزود: یکی از شناخته شده‌ترین فرآورده‌های گیاه رزماری روغن آن است که برای حفظ سلامت پوست و افزایش رشد مو قابل استفاده است و این گیاه باعث افزایش نشاط، شادابی، فشارخون و دفع صفرا می‌شود و نیز برای رفع سردردهای ناشی از میگرن مؤثر است.

*گیاهان دارویی، فرصتی برای اشتغالزایی است / باید دولت برای جوانان امکانات فراهم کند

ما بایستی فعالان اقتصادی را به کشت و کار گیاهان دارویی تشویق کنیم که با این کار بخش عظیمی از کار کشاورزی نیز رونق پیدا خواهد کرد همچنین قسمت بزرگی از بازار تقویت می‌شود و تعداد زیادی از جوانان در این بخش مشغول به کار می‌شوند. صنعت گیاهان دارویی صنعتی است که گستره وسیعی دارد و فرآورده‌های آنها خود در صنایع دیگر استفاده می‌شود و برای موفقیت بیشتر در این عرصه باید گفت که تحقیقات هیچ زمانی نباید متوقف شود و کنار همه مسائلی که گفته شد باید فراوری و تحقیقات علمی در این عرصه بعنوان یک امر مستمر صورت گیرد.

دولت باید عرصه را برای فعالیت جوانان باز کند و با فراهم کردن امکانات اولیه زمینه اشتغالزایی را برای آنها در این عرصه که ظرفیت عظیمی دارد فراهم نماید. تا به جوانان اعتماد نکنیم رشد نخواهیم کرد. بی شک اقتصاد مقاومتی نجات بخش کشور خواهد بود. مخصوصاً در روستاها ما پتانسیل و ظرفیت خوبی برای اشتغالزایی در عرصه‌های اقتصاد مقاومتی داریم که باید روستاییان را آموزش دهیم و آنها را آگاه سازیم تا روش پول درآوردن از این ظرفیت‌ها را یاد بگیرند.

انتهای پیام/منبع تسنيم